تعیین پتانسیل گردش گری پارک جنگلی بیستون و مکان یابی فعالیت های گردش گری

چکیده فرآیند شهر نشینی و یکنواختی فضای کار، گرایش به طبیعت گردی را افزایش داده است. با توجه به مشکلات و مسائل مربوط به زندگی ماشینی امروزی می توان گفت که مردم جوامع امروزی بیش از گذشته نیازمند دستیابی به آرامش روحی و تمدد اعصاب می باشند. یکی از مناسب ترین محیط ها برای برآوردن این نیاز بشر، پارک ها و تفرجگاه های جنگلی است. لذا نیاز به توسعه واحداث پارک جنگلی و تفرجگاه های طبیعی برای جذب گردش گر، ایجاد درآمد، گذران اوقات فراغت، حفاظت از منابع و ذخایر بیش از پیش احساس می-شود. پارک جنگلی بیستون به مساحت تقریبی 7104 هکتار در شمال شرقی شهرستان هرسین واقع شده است. عدم برنامه ریزی و نبود طرح مناسب برای طبقه بندی انواع فعالیت های تفرجی (از قبیل تفرج متمرکز و گسترده) که بتواند قابلیت های بالقوه پارک جنگلی بیستون را بر اساس نوع تفرج مشخص کند، باعث شده که گردش گران این پارک جنگلی از مناطق محدودی از آن استفاده کنند. این تحقیق با هدف سنجش توان تفرجی پارک جنگلی بیستون و شناسایی محدوده های دارای توان تفرج به منظورمکان یابی انواع فعالیت های مختلف گردش گری صورت گرفت. در این پژوهش برای تعیین پتانسیل پارک جنگلی بیستون به منظور مکان-یابی فعالیت های مختلف گردشگری، از دو روش تجزیه و تحلیل سیستمی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. از روش تجزیه و تحلیل سیستمی با هدف تفکیک منطقه مورد مطالعه به زون های تفرجی (گسترده، متمرکز و حفاظتی) استفاده شد و به منظور اولویت بندی فاکتورهای موثر در ارزیابی تفرجی، زون-بندی دقیق تر و اولویت بندی مکانی فعالیت های تفرجی در پارک جنگلی مورد مطالعه از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید. نتایج حاصل از روش تجزیه و تحلیل سیستمی نشان دادکه: 15 درصد از سطح پارک جنگلی بیستون دارای توان تفرج متمرکز درجه یک، 50 درصد دارای توان تفرج متمرکز درجه دو، 18 درصد دارای توان تفرج گسترده درجه یک، 9 درصد دارای توان تفرج گسترده درجه دو و 8 درصد از سطح پارک حفاظتی است. همچنین با توجه به نتایج حاصل از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، 22 درصد از سطح پارک دارای توان تفرجی بسیار بالا، 17 درصد دارای توان تفرجی بالا، 18 درصد دارای توان تفرجی متوسط، 23 درصد دارای توان تفرجی کم و 20درصد دارای توان تفرجی بسیار کم می باشد. به عبارتی قسمت اعظم منطقه مورد مطالعه (57 درصد) دارای توان تفرجی متوسط روبه بالا می باشد. سپس با توجه به نتایج حاصل از پتانسیل یابی پارک جنگلی بیستون از طریق 2 روش استفاده شده، اقدام به مکان یابی فعالیت های گردشگری مختلف متناسب با نوع تفرج مشخص شده پرداختیم تا در نتیجه آن شاهد هم افزایی و توزیع متعادل گردشگران در منطقه باشیم. واژه های کلیدی: پارک جنگلی بیستون، مکان یابی، فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی، تعیین پتانسیل